Μικρός Απόπλους
http://www.mikrosapoplous.gr/
Φεβρουάριος 2001
Μετάφραση-Σχόλια: Αλ. Φωτιάδη
(Θεόκριτος Ειδύλλια, εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια Αλ. Φωτιάδης, εκδ. Ι.ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ)
ΥΠΟΘΕΣΙΣ Μέσα στὰ εἰδύλλια του Θεόκριτου ὁ Ὁαριστὺς εὶναι κατὰ βάθος τὸ πιὸ ερωτικό. Ἕνας γιδοβοσκὸς καὶ μιὰ κόρη συναντιῶνται σὲ κάποιο βοσκοτόπι καὶ κουβεντιάζουν, καθὼς βόσκουν τὰ πρόβατά τους. Ὁπως ἀρχίζει τὸ εἰδύλλιο, χωρὶς εἰσαγωγὴ, φαίνεται πὼς εἶναι συνέχεια ὁμιλίας τῶν δύο μικρῶν βοσκῶν, ποὺ κάπου ἐκεῖ θὰ ἔδιναν τὰ ραντεβοῦ τους γιὰ νὰ τὰ ποῦνε. ΚΟΡΗ (στίχος 11): "Οὐκ ἐθέλω· καὶ πρὶν με παρήπαφες ἁδέϊ μύθῳ", ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὸν τίτλο, ποὺ ἔχει τὸ ποίημα, φαίνεται πὼς πρόκειται γιὰ στενώτατες σχέσεις. Ὁαριστὺς στὴν ἀρχαία ποιητικὴ γλῶσσα σημαίνει "συνομιλία" ποὺ γίνεται μὲ μεγάλη οἰκειότητα, στενὴ φιλία, σύνδεσμο ἀχώριστο. Βέβαια ὁ ἔρωτας, ποὺ περιγράφει στὸ εἰδύλλιο αὐτὸ ὁ Θεόκριτος, δὲν συμφωνεῖ μὲ τὴν ἰδέα ποὺ ἔχομε γιὰ τὴν ἰδεαλιστικὴ πλευρὰ τοῦ αἰσθήματος, μὰ ὁ Θεόκριτος εἶναι, ὅπως εἴπαμε καὶ στὰ προλεγόμενά μας, ἕνας ποιητὴς ρεαλιστὴς. Ἂν κάποτε ὁ ρεαλισμός του θίγει τὰ ὅρια τοῦ ἐλευθερισμοῦ, αὐτὸ δὲν πρέπει, νομίζω, νὰ τὸ καταλογίσωμε εἰς βάρος του. Γνωρίζομε πόσο ἁπλὸς καὶ τρυφερὸς εἶναι στὴν ἔμπνευση του, καὶ πρέπει νὰ παραδεχτοῦμε πὼς ἕνας ποιητὴς τόσο λυρικὸς, ἂν κάποτε ἐλευθεριάζει, τὸ κάνει τοῦτο, ἂς ποῦμε, σὰν ἕνα καρὺκευμα, ὄχι γιὰ νὰ βωμολοχήσει, ἀλλὰ γιὰ νὰ δώσει ὅλο τὸ τοπικὸ χρῶμα. |
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| Τὰν πινυτὰν Ἑλέναν Πάρις ἥρπασε βωκόλος ἄλλος. | Καὶ τὴν Ἑλένη τὴ μυαλωμένη τὴν ἅρπαξεν
ὁ Πάρις,
ἕνας βουκόλος. |
|
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| Μᾶλλον ἑλοῖσ᾽ Ἑλένα τὸν βωκόλον ἐστὶ φιλεῦσα. | Πὲς πὼς αὐτὴ τὸν ἅρπαξε μ᾽ ἕνα φιλί της. | |
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| Μὴ καυχῶ, σατυρίσκε· κενὸν τὸ φίλαμα λέγουσιν. | Μὴ τὰ παραλές, σατυρίσκε· λένε πὼς
ἕνα φίλημα εἶναι
ἕνα πρᾶμα κούφιο. |
|
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| Ἔστι καὶ ἐν κενεοῖσι φιλάμασιν ἁδέα τέρψις. | Καὶ στ᾽ ἀδειανὰ φιλήματα ὑπάρχει μιὰ γλυκάδα. | |
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| 5 | Τὸ στόμα μευ πλύνω, καὶ ἀποπτύω τὸ φίλαμα. | Σκουπίζω ἐγὼ τὸ στόμα μου καὶ φτύνω τὸ φιλί σου. |
| ΔΑΦΝΙΣ | ΚΟΡΗ | |
| Πλύνεις χείλεα σεῖο; Δίδου πάλιν ὄφρα φιλάσω. | Σκούπιζε σὺ τὰ χείλια σου καὶ δός
μου τα νὰ τὰ φι-
λήσω πάλι. |
|
| ΚΟΡΗ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| Καλόν σοι δαμάλας φιλέειν, οὐκ ἄζυγα κώραν. | Καλός ᾽σαι τὶς δαμάλες γιὰ νὰ φιλᾶς
κι᾽ ὄχι ἀνύπαν-
τρες κοπέλλες. |
|
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| Μὴ καυχῶ· τάχα γάρ σε παρέρχεται, ὡς ὄναρ, ἥβη. | Μὴ καυχιέσαι· σὰν ὄνειρο θενὰ περάσει ἡ νιότη σου. | |
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| Ἁ σταφυλὶς σταφίς ἐστι, καὶ οὐ ῥόδον αὖον ὀλεῖται. | Καὶ τὰ σταφύλια σὰν καμωθοῦν, γλυκιὲς
σταφίδες γί-
νονται· κι᾽ ἂν τάχατες περάσει τὸ ρόδο, ἀπὸ τὰ φύλλα του τὴν εὐωδιὰ θὰ χάσει; |
|
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| 10 | Δεῦρ᾽ ὑπὸ τὰς κοτίνους, ἵνα σοί τινα μῦθον ἐνίψω. | Πᾶμε ἀπὸ κάτω ἀπ᾽ τὶς ἐλιές, γιὰ νὰ σοῦ πώ ἕνα λόγο. |
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| Οὐκ ἐθέλω· καὶ πρίν με παρήπαφες ἁδέϊ μύθῳ. | Δὲ θέλω· καὶ πρὶν μ᾽ ἔχεις γελάσει
μ᾽ αὐτὸ τὸ λόγο
τὸ γλυκό. |
|
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| Δεῦρ᾽ ὑπὸ τὰς πτελέας, ἵν᾽ ἐμᾶς σύριγγος ἀκούσῃς. | Πᾶμε ἀπὸ κάτω ἀπ᾽ τὶς φτελιὲς ν᾽
ἀκούσεις τὴ φλο-
γέρα μου. |
|
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| Τὴν σαυτοῦ φρένα τέρπ᾽· ὀξύθροον οὐδὲν ἀρέσκει. | Χαῖρε την μοναχός σου· δὲ μ᾽ ἀρέσει
τὸ στριγγὸ τὸ
λάλημα. |
|
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| Φεῦ, φεῦ, τᾶς Παφίας χόλου ἅζεο καὶ σύγε κώρα. | Ὠιμέ. Φοβᾶσαι τῆς Παφίας τὸ θυμὸ κι᾽ ἐσύ, κόρη. | |
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| 15 | Χαιρέτω ἁ Παφία· μόνον ἵλαος Ἄρτεμις εἴη. | Ἂς πάει στὸ καλὸ ἡ Παφία· μονάχα φτάνει
ἡ Ἄρτεμις
νὰ θέλει τὸ καλό μου. |
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| Μὴ λέγε, μὴ βάλλῃ σε καὶ ἐς λίνον ἄκριτον ἔνθῃς. | Μὴ μιλᾶς ἔτσι, μὴ σὲ πληγώσει καὶ
σὲ πιάσει στ᾽
ἀξεδιάλεχτά της δίχτυα. |
|
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| 17 | Βαλλέτω ὡς ἐθέλει· πάλιν Ἄρτεμις ἄμμιν ἀρήγει. | Ἂς ρίξει ὅσες σαγίττες θέλει· πάλιν
ἐμένα ἡ Ἄρτεμις
θενὰ μὲ βοηθήσει. |
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| 19 | Οὐ φεύγεις τὸν Ἔρωτα, τὸν οὐ φύγε παρθένος ἄλλη. | Δὲ θὰ ξεφύγεις ἀπ᾽ τὸν ἔρωτα, ὅπως
καὶ καμμιὰ ἄλλη
δὲν ξὲφυγε παρθένα. |
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| Πολλοί μ᾽ ἐμνώοντο, νόον δ᾽ ἐμὸν οὔτις ἔαδε | Πολλοὶ μὲ γύρεψαν, μὰ ἐγὼ δὲν κύτταξα κανένα. | |
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| Εἷς καὶ ἐγὼ πολλῶν μνηστὴρ τεὸς ἐνθάδ᾽ ἱκάνω. | Μὲ τοὺς πολλοὺς καὶ μένανε λογάριασε με τώρα. | |
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| Καὶ τί, φίλος, ῥέξαιμι; Γάμοι πλήθουσιν ἀνίας. | Μἀ τί να κάνω, φίλε μου, ποὺ ὁ γάμος ἔχει πίκρες; | |
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| Οὐκ ὀδύνην, οὐκ᾽ ἄλγος ἔχει γάμος, ἀλλὰ χορείην. | Πόνους δὲν ἔχει ἡ παντρειὰ καὶ πίκρες· χοροὺς ἔχει. | |
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| 25 | Ναὶ μάν φασι γυναῖκας ἑοὺς τρομέειν παρακοίτας. | Ναὶ, μὰ οἱ γυναῖκες, μοὔπανε πὼς τρέμουν
τοὺς ἀντρά-
δες τους. |
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| Μᾶλλον ἀεὶ κρατέουσι· τίνα τρομέουσι γυναῖκες; | Μᾶλλον αὐτὲς μᾶς κυβερνοῦν· ποιὸν τρέμουν οἱ γυναῖκες; | |
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| Ὠδίνειν τρομέω· χαλεπὸν βέλος Εἰλειθυίης. | Τρέμω τὴ γέννα· κάνει πληγὲς σκληρὲς ή Ἐλευθώ 1. | |
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| Ἀλλὰ τεὴ βασίλεια μογοστόκος Ἄρτεμίς ἐστιν. | Ἡ ξεγεννήτρα Ἄρτεμις θενὰ σὲ προστατέψει. | |
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| Ἀλλὰ τεκεῖν τρομέω, μὴ καὶ χρόα καλὸν ὀλέσσω. | Τρέμω, τὴ χάρη τοῦ κορμιοῦ, σὰν παντρευτῶ, μὴ χάσω. | |
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| 30 | Ἢν δὲ τέκῃς φίλα τέκνα, νέον φάος ὄψεαι υἷας. | Νὰ μεγαλώνει θὰ τὴ δεῖς στὸ κάθε σου βλαστάρι. |
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| Καὶ τί μοι ἕδνον ἄγεις γάμου ἄξιον, ἢν ἐπινεύσω; | Ἂν γίνω ταίρι σου, σὰν τί ριγάλο θὰ μοῦ κάνεις ; | |
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| Πᾶσαν τὰν ἀγέλαν, πάντ᾽ ἄλσεα καὶ νομὸν ἑξεῖς. | Θἄχεις τὰ δάση, τὰ σουριὰ2 κι᾽ αὐτὰ τὰ βοσκοτόπια. | |
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| Ὄμνυε, μὴ μετὰ λέκτρα, λιπὼν ἀέκουσαν, ἀπενθεῖν. | Ὁρκίσου με πὼς ἔπειτα δὲ θὰ μὲ παρατήσεις. | |
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| Οὐ μάν, οὐ τὸν Πᾶνα, καὶ ἤν κ᾽ ἐθέλῃς με διῶξαι. | Στὸν Πᾶνα σοῦ τ᾽ ὀρκίζομαι κι᾽ἀκόμα ἂν σὺ μὲ διώξεις. | |
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| 35 | Τεύχεις μοι θαλάμους, τεύχεις καὶ δῶμα καὶ αὐλάς; | Ἑτοίμασες καὶ σπιτικὰ κι᾽ αὐλόγυρο καὶ στάνη; |
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| Τεύχω σοι θαλάμους, τὰ δὲ πώεα καλὰ νομεύω. | Ἔχω φτιασμένο σπιτικὸ κι᾽ ἔχω καὶ βοσκοτόπια. | |
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| Πατρὶ δὲ γηραλέῳ τίνα κεν τίνα μῦθον ἐνίψω; | Μὰ σὰν τὸ μάθῃ ὁ γέρος μου ὁ πατέρας τί θὰ γίνω; | |
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| Αἰνήσει σέο λέκτρον, ἐπὴν ἐμὸν οὔνομ᾽ ἀκούσῃ. | Φτάνει ν᾽ ἀκούσει τ᾽ ὄνομα μονάχα ποὺ σοῦ δίνω. | |
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| Οὔνομα σὸν λέγε τῆνο· καὶ οὔνομα πολλάκι τέρπει. | Πὲς μου, λοιπόν, πῶς λέγεσαι, γιὰ νὰ
χαρῆ ἡ
καρδιὰ μου. |
|
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| 40 | Δάφνις ἐγώ, Λυκίδας δὲ πατήρ, μάτηρ δὲ Νομαία | Ὁ Δάφνις, τοῦ Λυκίδα γιὸς καὶ μάννα μου ἡ Νομαία |
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| Ἐξ εὐηγενέων· ἀλλ᾽ οὐ σέθεν εἰμι χερείων. | Ἀπὸ εὐγενεῖς· ἀλλὰ κι᾽ ἐγὼ δὲν πάγω παρακάτω. | |
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| Οἶδ᾽· ἄκρα τιμήεσσα· πατὴρ δέ τοί ἐστι Μενάλκας. | Τὸ ξέρω, εἶσαι ἡ εὐγενικιὰ ἡ κόρη τοῦ Μενάλκα. | |
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| Δεῖξον ἐμοὶ σέθεν ἄλσος, ὅπῃ σέθεν ἵσταται αὖλις. | Δεῖξε μου τὰ ρουμάνια σου, τὶς στάνες νὰ ξανοίξω. | |
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| Δεῦρ᾽ ἴδε, πῶς ἀνθεῦσιν ἐμαὶ ῥαδιναὶ κυπάρισσοι. | Κύττα τὰ βεργολυγερὰ ἐκεῖνα κυπαρίσσια. | |
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| 45 | Αἶγες ἐμαί, βόσκεσθε· τὰ βωκόλω ἔργα νοήσω. | Βόσκετε, γίδες μου, νὰ δῶ τὸ βιὸς τοῦ ἀγελαδάρη. |
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| Ταῦροι, καλὰ νέμεσθ᾽, ἵνα παρθένῳ ἄλσεα δείξω. | Βόσκετε, βώδια μου καλά, νὰ δείξω στὴν παρθένα. | |
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| Τι ῥέξεις, σατυρίσκε; Τί δ᾽ ἔνδοθεν ἄψαρ μαζῶν; | Τι κάνεις, σάτυρε, γιατὶ τὸν κόρφο μου μοῦ πιάνεις; | |
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| Μᾶλα τεὰ πράτιστα τάδε χνοάοντα διδάξω. | Νὰ μάθης πῶς καμώνονται τὰ μῆλα μὲ τὴν ὥρα τους. | |
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| Ναρκῶ, ναὶ τὸν Πᾶνα. Τεὴν πάλιν ἔξελε χεῖρα. | Ἀνατριχιάζω, τράβηξε τὸ χέρι σου ἀπὸ μέσα. | |
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| 50 | Θάρσει, κῶρα φίλα Τί μοι ἔτρεμες; Ὡς μάλα δειλά. | Τί μὲ φοβᾶσαι, ἀγάπη μου, καὶ τρέμεις, φοβιτσιάρα; |
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| Βάλλεις εἰς ἀμάραν με, καὶ ἕματα καλὰ μιαίνεις | Μέσα στὴ λάσπη μ᾽ ἔρριξες· πάει τὸ φόρεμά μου. | |
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| Ἀλλ᾽ ὑπὸ σοὺς πέπλους ἁπαλὸν νάκος ἠνίδε βάλλω. | Γιὰ δὲς ποὺ σοὖστρωσα προβιὰ γιὰ τὰ φορέματά σου. | |
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| Φεῦ, φεῦ, καὶ τὰν μίτραν ἀπέσχισας· ἐς τί δ᾽ ἔλυσας | Ἀλλοίμονό μου· μὰ γιατί μοῦ λύνεις τὸ ζωνάρι; | |
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| Τᾷ Παφίᾳ πράτιστον ἐγὼ τόδε δῶρον ὀπάζω. | Εἶναι τὸ πρῶτο τάμα μου ποὺ δίνω στὴν Παφία. | |
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| 55 | Μίμνε, τάλαν· τάχα τίς τοι ἐπέρχεται· ἦχον ἀκούω | Στάσου, γιατὶ μοῦ φάνηκαν πατημασιὲς ᾽κεῖ πέρα. |
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| Ἀλλήλαις λαλέουσι τὸν γάμον αἱ κυπάρισσοι. | Τὄνα μὲ τ᾽ ἄλλο ἀναμιλοῦν γιὰ μᾶς τὰ κυπαρίσσια. | |
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| Τὠμπέχονον ποίησας ἐμοὶ ῥάκος· εἰμὶ δὲ γυμνά. | Μοῦ ξέσκισες τὸ φόρεμα καὶ μ᾽ ἄφησες ὁλόγυμνη. | |
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| Ἄλλην ἀμπεχόνην τῆς σῆς τοι μείζονα δωσῶ | Θενὰ σοῦ δώσω ἕνα ἄλλο ἐγὼ καλύτερο ἀπ᾽ αὐτό. | |
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| Φῄς μοι πάντα δόμεν· τάχα δ᾽ ὕστερον οὐδ᾽ ἅλα δοίης. | Λὲς ὅλο θὰ μοῦ δώσεις, κι᾽ ἀπύστερα
δὲ θενὰ ᾽δῶ οὔτε
ἁλατιοῦ σπειρί. |
|
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| 60 | Αἴθ᾽ αὐτὰν δυνάμαν καὶ τὰν ψυχὰν ἐπιβάλλειν | Γιὰ σένανε θὲ νάδινα κι᾽ αὐτὴ μου τὴν ψυχή. |
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| Ἄρτεμι, μὴ νεμέσα· σὴ ἐρημιὰς οὐκέτι πιστή. | Μὴ μοῦ θυμώνεις, Ἄρτεμις· ἡ ἐρημιά σου εἶναι ἄπιστη. | |
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| Ῥεξῶ πόρτιν Ἔρωτι, καὶ αὐτᾷ βῶν Ἀφροδίτᾳ | Στὸν Ἔρωτα θυσία θὰ κάνω μιὰ δαμάλα,
κι᾽ ἀκόμα
μιὰ ἀγελάδα στὴν Ἀφροδίτη τὴ θεά. |
|
| ΚΟΡΗ | ΚΟΡΗ | |
| Παρθένος ἔνθα βέβηκα· γυνὴ δ᾽ εἰς οἶκον ἀφέρψω. | Παρθένα ἦβγα ἀπ᾽ τὸ σπίτι μου, καὶ θὰ στραφῶ γυναίκα. | |
| ΔΑΦΝΙΣ | ΔΑΦΝΙΣ | |
| Ἀλλὰ γυνὴ μήτηρ, τεκέων τροφός, οὐκέτι κώρα. |
Γυναίκα, μάννα ὅμως παιδιῶν ποὺ θὰ τὰ μεγαλώνεις. | |
| 65 | Ὥς οἱ μέν, χλοεροῖσιν ἰαινόμενοι μελέεσσιν ἀλλήλοις ψιθύριζον· ἀνίστατο φώριος εὐνή. Χἠ μὲν ἀνεγρομένη γε διέστιχε μᾶλα νομεύειν, ὄμμασιν αἰδομένη, κραδίη δέ οἱ ἔνδον ἰάνθη, ὃς δ᾽ ἐπὶ ταυρείας ἀγέλας, κεχαρημένος εὐνᾶς. |
Ἔτσι μιλοῦσαν χαμηλὰ, κι᾽ ἀφοῦ τὴ νιότη τους δρο- σίσανε, ἀφήσανε τὴ στρώση τους, κι᾽ ἡ κόρη τράβηξε ἀπ᾽ τὴ μιὰ τὰ γίδια νὰ βοσκήσει μὲ μάτια χαμηλὰ, μὰ καὶ κρυφὴ χαρὰ, κι᾽ ἐκεῖνος ἀπ᾽ τὴν ἄλλη στῶν ταύρων τὸ κο- πάδι χαρούμενος ἐτράβηξε. |
| 1. Θεὰ τοῦ τοκετοῦ. Ἴσως ἀπὸ τὸ «ἐλευθερῶ». [ επιστροφή ] 2. Κοπάδι πρόβάτων. [ επιστροφή] |